توصیه های مهم و مفید جهت حفظ بهداشت و سلامت کودک

پوست اولین سد دفاعی انسان در برابر میکروب‌هاست. در نوزادان این سد دفاعی به مقدار کافی مقاومت ندارد و کمی آسیب‌پذیر است. به همین دلیل باید پوست سر و تن نوزادان را تمیز نگه داریم و بسته به شرایط نوزاد او را حمام کنیم. پوست کودکان از نظر چربی متفاوت است. اگر پوست کودک خشک باشد فاصله حمام کردن باید افزایش یابد مثلا هفته‌ای یک بار، اما اگر پوست نوزاد خشک نباشد می‌توان نهایتا تا هفته‌ای 3 بار نیز او را حمام کرد. استفاده از صابون یا شامپوی بدن که معطر نبوده و مخصوص کودک باشد اشکالی ندارد، مگر موارد خاصی که پوست خیلی خشک یا اگزمایی باشد که از صابون‌های خاص طبی باید استفاده شود. برای موی سر نیز استفاده از شامپوی مخصوص نوزاد که چشم‌های او را نسوزاند هفته‌ای یکی دو بار ضروری است برخی از نوزادان دچار کبره چربی روی پوست سر هستند که با تجویز پزشک باید از شامپو‌های مخصوص استفاده کنند.

در صورتی که ناحیه ناف کودک تازه متولد شده هنوز بهبود پیدا نکرده، می‌توانید به کمک یک اسفنج و آب بدن کودک را پاک کنید.

بعد از حمام کردن شیرخوار لازم است تمام بدن نوزاد را خشک کنیم اعم از زیر بغل‌ها، زیر گردن، کشاله ران‌ها و گوش‌ها. لازم به یادآوری است که قسمت خارجی گوش‌های نوزاد را با یک دستمال تمیز و نرم، خشک کرده و از گوش‌پاک‌کن به هیچ وجه استفاده نمی‌کنیم.

شستن دست‌ها
حتی‌المقدور از شستن زیاد دست و صورت در شیرخوارانی که پوست خشک دارند خودداری کنید و فقط در صورت آلوده شدن با غذا یا استفراغ و… دست و صورت نوزاد را آن هم با آب شیر (در صورت بهداشتی بودن) و اگر نه با آب جوشیده سرد شده بشویید. از مواد شوینده دست بزرگسالان به هیچ وجه برای شستن دست نوزادان استفاده نکنید. در نوزادانی که پوست خشک ندارند می‌توانید غیر از مورد ذکر شده صبح‌ها که از خواب بیدار می‌شوند نیز دست وصورتشان را با آب بشویید.

لازم است که هر دوی والدین قبل از اینکه کودک را در آغوش بگیرند دست‌هایشان را با یک صابون ضد باکتری بشویند. اگر دست‌هایتان را خوب نشویید و آلوده به میکروب‌های بیماری‌زا باشد، ممکن است کودک مبتلا به بیماری‌های سرما‌خوردگی، آنفولانزا و اسهال شود. برای حفظ بهداشت نوزادان مهم است که حتما بعد از تعویض پوشک کودک و رفتن به توالت، دست‌هایتان را خوب بشویید.

گرفتن ناخن کودک
ناخن‌های کثیف نشانه‌ای از وجود میکروب‌ها است. اگر زیر ناخن‌های کودک کثیف باشد، میکروب‌ها وارد بدن او می‌شوند و بیمارش می‌کنند. همیشه مراقب باشید که زیر ناخن‌های کودک تمیز باشد و آنها را کوتاه نگاه دارید تا تمیز کردنشان راحت‌تر باشد و ناخن‌های تیز و بلند کودک می‌تواند به پوست لطیف و ظریفشان آسیب برساند. بهترین زمان برای کوتاه کردن ناخن‌های زمانی است که او خواب است. از ناخن‌گیر مخصوص کودک که فقط برای خود نوزاد بوده و افراد دیگر با آن ناخن نمی‌گیرند استفاده کنید تا به او آسیب نرسد.

پاک کردن گوش کودک
باید گوش‌های ظریف کودک را به آرامی پاک کرد. هرگز گوش‌پاک کن را وارد گوش‌های کوچک کودک نکنید. اگر متوجه شده‌اید که کودک هنگام لمس گوش‌هایش توسط شما احساس ناراحتی می‌کند، شاید مبتلا به عفونت گوش شده باشد. بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.

تمیز کردن بینی کودک
مخاط خشک بینی کودک خود را تمیز کنید. برای این می‌توانید از یک پارچه پنبه‌ای هم نرم استفاده کنید.

تمیز کردن چشم کودک
سعی کنید همیشه چشمان کودک را تمیز نگاه دارید تا از عفونت جلوگیری کند. به آرامی مخاط‌های خشک گوشه‌های چشم کودک را با یک پارچه نرم مرطوب پاک کنید.

تعویض مرتب پوشک
وقتی پای حفظ بهداشت نوزادان به میان می‌آید، تعویض پوشک در فواصل زمانی منظم اهمیت زیادی دارد. برای جلوگیری از بروز بثورات پوستی در ناحیه پوشک، همیشه آن منطقه را تمیز و خشک نگاه دارید.

تمیز نگاه داشتن اسباب‌بازی‌‌ها
اکثر نوزادان عادت دارند که اسباب‌بازی‌ها را داخل دهانشان می‌گذارند. برای حفظ بهداشت نوزادان اسباب‌بازی‌های آنها را به طور منظم شست و شو دهید و تمیزشان نگاه دارید. پس از شست و شوی اسباب‌بازی با آب ساده آن را با یک دستمال‌کاغذی خشک کنید.

پاکیزه نگاه داشتن خانه
برای اینکه کودک کمتر در معرض میکروب‌های بیماری‌زا قرار بگیرد، خانه خود را تمیز نگاه دارید. کف خانه را با یک محلول ضد عفونی کننده تمیز کنید. روی مناطقی که کودک بیشتر در آنها حضور دارد، تمرکز کنید. در صورتی که کودک از شیشه‌شیر استفاده می‌کند، آن را بعد از مصرف حتما بشویید. ظروفی را که در آشپزخانه برای کودک غذا تهیه می‌کند، با مواد شوینده و آب گرم کاملا بشویید. برای حفظ بهداشت نوزادان آشپزخانه و حمام را با مواد ضد عفونی‌کننده تمیز کنید.

بهداشت غذایی کودک

از آنجایی که ایمنی بدن نوزاد و شیرخوار کم می‌باشد لذا مستعد ابتلا به انواع بیماری‌هاست. برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌ها متخصصان توصیه می‌کنند نوزاد از بدو تولد از شیر مادر تغذیه نماید مخصوصا کلستروم یا آغوز که مثل یک واکسن عمل کرده و تمام مواد و فاکتورهای ایمنی‌بخش را به نوزاد منتقل می‌نماید. پس همان طور که می‌دانید برای نوزادان زیر 6 ماه بهترین و تنهاترین غذا شیر مادر است که همیشه در دسترس و بهداشتی و عاری از میکروب است. در صورتی که مجبور به استفاده از شیر‌های کمکی شدیم بهتر است که از فنجان یا قاشق یا قطره چکان استفاده کنیم تا نوزاد شیر مادر را همواره همراه شیر کمکی بخورد و لازم است که قبل از تغذیه نوزاد دست‌های خود را با آب و صابون بشوییم و لوازم تغذیه نوزاد را نیز باید با آب بهداشتی و اگر آب بهداشتی در دسترس نبود با آب جوشیده شده شسته و اگر آلوده شدند آنها را بجوشانیم.

لازم نیست پستانک دائما شسته شود فقط در صورتی که آلوده شود یا به زمین بیفتد‌ یا با سطح آلوده برخورد نماید ضدعفونی کردن آن ضروری است. در نوزادی که شیرخورده و پستانک آغشته به شیر شده باشد و بیش از یک ساعت در محیط آزاد قرار گیرد باید حتما شسته شود چرا که شیر محل مناسبی برای رشد باکتری‌ها و تجمع میکروب‌هاست.